Słyszenie to nie słuchanie – terapia dźwiękowa

Zadaniem terapii dźwiękowej jest pobudzanie układu słuchowego w celach terapeutycznych. Wykorzystanie muzyki i innych dźwięków do takich celów ma już długą historię. W latach 50-tych naszego stulecia prof. Alfred Tomatis (francuski otolaryngolog, neurolog i foniatra) jako pierwszy opracował trening uwagi słuchowej wspomagający dzieci ze specyficznymi problemami w nauce i zachowaniu. Tomatis zauważył, że słyszenie nie jest jednoznaczne ze słuchaniem.

 

Osoby z zaburzeniami uwagi słuchowej wydają się czasem puszczać informacje mimo uszu, trzeba im kilkakrotnie powtarzać pytania lub polecenia. Osoby takie są zwykle podejrzewane o niedosłuch. Często jednak ich narząd słuchu nie jest uszkodzony. Tomatis uważał, że w pewnym sensie uwaga słuchowa jest chęcią do komunikowania się jednostki z otaczającym światem.

Objawy mogące sugerować istnienie u danej osoby zaburzeń uwagi słuchowej:

  • zaburzenia koncentracji uwagi
  • nadwrażliwość na dźwięki
  • błędna interpretacja pytań
  • mylenie podobnych słów
  • konieczność powtarzania poleceń
  • monotonny głos
  • ubogie słownictwo
  • trudności z czytaniem i pisaniem
  • niemuzykalność
  • słaba koordynacja ruchowa i słabe umiejętności sportowe
  • niewyraźne pismo
  • mylenie strony lewej i prawej
  • częste zmęczenie
  • nadaktywność
  • tendencje depresyjne
  • nadwrażliwość emocjonalna
  • nieśmiałość, wycofywanie się
  • drażliwość

Opracowana przez Tomatisa terapia, w czasie której stosowana jest najczęściej muzyka gregoriańska i muzyka Mozarta filtrowana w odpowiedni sposób, stosowana jest w Polsce głównie w przypadku leczenia szumów usznych i zaburzeń mowy, ale również w przypadku zaburzeń koncentracji, stresu oraz jako pomoc, przy nauce języków obcych.

Od czasu prac Tomatisa a szczególnie w ostatnim dziesięcioleciu, nastąpiła prawdziwa eksplozja audiologicznych technik i narzędzi terapeutycznych. Niebawem można się spodziewać zastosowania terapii dźwiękowej również w salonach audiologii. Celem nauczenia nowych użytkowników aparatów skupienia uwagi słuchowej na dźwiękach dawno nie słyszanych.

Słyszenie jest procesem biernym i zależy od stanu naszego narządu słuchu. Jeżeli narząd słuchu jest uszkodzony, możemy mieć problemy ze słyszeniem pewnych dźwięków.  Najczęściej stosowanym badaniem, które pozwala określić stan słuchu u pacjenta, jest badanie audiometryczne. Słuchanie (uwaga słuchowa) jest procesem aktywnym. W uproszczeniu można powiedzieć, iż jest to umiejętność świadomego odbierania bodźców dźwiękowych i czerpania z nich informacji. O ile słyszenie jest funkcją, która zależy od stanu narządu słuchu, słuchanie jest umiejętnością, która rozwija się przez całe życie człowieka. Okazuje się, że nawet osoby ze znakomitym słuchem stwierdzonym w badaniu audiometrem mogą mieć problemy ze słuchaniem.